Complete cello suites (BWV 1007-1012) (2011)

Quirine Viersen (cello)

De Nederlandse celliste Quirine Viersen speelt Bach’s ‘6 Suites pour Violoncello Solo’ het liefst in een kerk. “Alleen daar kan ik de diepte in, daar komt de volle schoonheid tot haar recht”, zegt ze. Gelukkig laat die schoonheid zich ook vastleggen. De “cellistenbijbel” is voor haar niet alleen “balsem voor de ziel”, maar ook een viering van de dans, de basis van de suites. Het resultaat is een doorleefde, genuanceerde en warme één van de mooiste werken die Bach schreef.

Bach, J S: Cello Suites Nos. 1-6, BWV1007-1012:
 No. 1 in G major, BWV1007
 No. 2 in D minor, BWV1008
 No. 3 in C major, BWV1009
 No. 4 in E flat major, BWV1010
 No. 5 in C minor, BWV1011
 No. 6 in D major, BWV1012

"Viersen nam de cellosuites dan ook op in een kerkje. Het fraaie resultaat maakt al meteen duidelijk hoe intens ze zich met deze muziek verbonden voelt. Ze speelt de eerste Prelude met een gouden toon en de sierlijke beweeglijkheid van een zwaluw. “Mijn liefde voor Bach is begonnen toen ik als meisje van negen de Eerste cellosuite mocht gaan studeren. Er ging een wereld voor me open. Je had er geen piano, orkest of andere cello bij nodig. Het was gewoon jij met je cello en de muziek. Dat was spannend en mooi. Daarna werkte ik me stapsgewijs door alle zes suites heen, totdat ik op mijn vijftiende was aangeland bij de laatste. Als je het hele traject hebt doorlopen, begrijp je pas goed dat er een enorme opbouw in zit, de moeilijkheidsgraad wordt steeds hoger opgeschroefd. In de Zesde suite heeft Bach wat betreft polyfonie en klankkleuren het absolute hoogtepunt bereikt.’ De cellosuites ontstonden aan het hof van Köthen, waar Bach van 1717 tot 1723 kapelmeester was van de muzikale vorst Leopold van Anhalt-Köthen. Volgens Pablo Casals, die de suites in 1890, als jongetje van twaalf, herontdekte in een tweedehands boekwinkeltje in Barcelona en er vervolgens twaalf jaar op studeerde voordat hij ze in het openbaar uitvoerde, gaat het bij het spelen van de suites uiteindelijk niet om de noten, maar om de betekenis van de noten. Hoe vind je de gulden middenweg tussen authentieke regels en bezielde intuïtie? Quirine Viersen: “In de Duitse taal maakt men een fraai onderscheid in mensensoorten: Kopfmensch en Bauchmensch. Ik behoor tot de buikmensen, maar ik baseer me wel op de laatste Bärenreiter, een fantastische editie die vier manuscripten van de suites samenvoegt, waaronder het handschrift van Anna Magdalena, Bachs tweede echtgenote. Het originele handschrift is helaas spoorloos verdwenen. Als je al die manuscripten nauwgezet volgt kom je tot de ontdekking dat er zoveel tegendraads streken en aanwijzingen in staan, dat er voor elke frase meerdere mogelijkheden zijn. Dat gaf me een enorm besef van vrijheid. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat ik veel regels uit Bachs tijd altijd al intuïtief had toegepast. Dwalen door de cellosuites van Bach is dwalen door een universum vol verhalen, emoties, kleuren en geuren. Daar moet je niet dogmatisch een stempel op willen drukken. Omdat alle suites gebaseerd zijn op oude dansvormen, ga ik trouwens wél altijd uit van het ritme en de beweging van de dans.”
Klassieke zaken Magazine