Symphony NR. 9

Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, Mariss Jansons

"Het lijkt erop dat de negende een limiet is. Iedereen die verder wil, moet vertrekken. Wie een Negende schreef, stond te dicht bij het hiernamaals" - zo oreerde Arnold Schönberg over Gustav Mahler, die stierf zonder ooit zijn Negende symfonie te hebben gehoord. Anton Bruckner zou ook bang zijn geweest voor het fatale nummer: "Ik begin de Negende helemaal niet graag, ik durf niet". Toch begon hij al snel na de voltooiing van de Achtste Symfonie, in september 1887, aan zijn eerste ontwerpen. Over het geheel genomen sleepte het werk aan de Negende zich vervolgens voort gedurende de lange periode van 1887 tot 1896 en moest telkens weer worden onderbroken vanwege de steeds slechter wordende gezondheid van de componist. Uiteindelijk stierf Bruckner terwijl hij werkte aan het vierde deel - het meesterwerk opgedragen "aan de lieve God" bleef onvoltooid. De driedelige torso is natuurlijk ook zonder finale zeer indrukwekkend. De voltooide delen werden voor het eerst uitgevoerd in Wenen op 11 februari 1903; de dirigent Ferdinand Löwe had echter een eigen en zeer eigenzinnige bewerking gemaakt, die Bruckners orkestratie dichter bij Wagners klankideaal bracht en zelfs de oorspronkelijke harmonie verstoorde. Lange tijd werd Löwe's bewerking beschouwd als Bruckners origineel. Pas toen de oorspronkelijke partituur opnieuw in aanmerking werd genomen, kon de eigenlijke première van de eerste drie delen op 2 april 1932 in München plaatsvinden. De vroegste opname was onder leiding van Siegmund von Hausegger met de Münchner Philharmoniker in april 1938. Sindsdien is Bruckners Negende een essentieel onderdeel van het laatromantische symfonische repertoire: in de oorspronkelijke versie, met een van de vele reconstructies van het slotdeel of met Bruckners "Te Deum" als vervanging van de finale. Mariss Jansons en het Beiers Radio Symfonie Orkest presenteerden de originele versie van de drie voltooide delen aan het publiek in München in de Philharmonie im Gasteig in januari 2014. Het langzame deel slaat in zijn huidige positie geen slecht figuur en helpt de symfonie naar een waardig slot. Wat kan men meer wensen dan dit afscheid, dat schommelt tussen lijden en belofte en wegzweeft als een visioen van vrede en rust? - De opname van dat concert in München is nu op CD uitgebracht door BR Klassik: de voorbeeldige vertolking van een van de meest essentiële composities van het laatromantische symfonische repertoire in de oorspronkelijke versie.

Bruckner:
 Symphony No. 9 in D Minor

"Though scarcely slower than [Jansons’s] earlier reading, and recorded in an ambience combining spaciousness with detailed clarity, the opening has mystery enough. But more striking is how Jansons’s ‘long-view’ enables him to project the entire first-subject group as, at once, a single arc and an upbeat to the extended second-subject group…The Bavarian Radio SO responds with weighty string tone and noble sonorities from the eight horns."
BBC Music Magazine - May 2019 ****(performance) / *****(recording)